Sự nghiệp của bạn là gì ? Quên đi việc bạn định nghĩa nó như thế nào cho người khác, và hãy chỉ nghĩ về sự nghiệp của chính bạn. Có một sự nghiệp thỏa mãn có nghĩa như thế nào đối với bạn ? Đơn thuần là một công việc ? Hay là việc bạn làm để kiếm sống ? Hay là tiền ?

Phần lớn mọi người định nghĩa sự nghiệp giống như một công việc. Cao hơn cả một công việc, sự nghiệp là một mô hình dài hạn của công việc, thường là trải qua nhiều việc. Sự nghiệp bao hàm sự phát triển nghề nghiệp để xây dựng những kỹ năng qua một khoảng thời gian, nơi mà một người chuyển dần từ người mới tập việc thành chuyên gia trong một lĩnh vực nhất định. Và cuối cùng, sự nghiệp phải được chọn lựa một cách có nhận thức; nếu những người khác có thể ảnh hưởng đến bạn, bạn vẫn phải chọn lựa để trở thành kỹ sư, bác sỹ hay luật sư. Nếu bạn không chọn lựa một cách có ý thức vào một thời điểm nào đó, bạn chỉ có một công việc mà không có một sự nghiệp.

Một trong những khó khăn mà mình nhìn thấy ở nhiều người có kinh nghiệm là họ dành toàn bộ thời gian trong ngày vào một công việc mà họ không chọn lựa một một cách có nhận thức. Khi bạn tốt nghiệp và tiếp cận thị trường làm việc, bạn không có ngay lập tức những kinh nghiệm mà cần cả sự nghiệp để gây dựng. Hầu hết bạn chỉ tập trung vào có một công việc sau khi ra trường. Và bạn có thể phải chọn lựa khi bạn còn trẻ khoảng 20-23 tuổi. Sau một hoặc hai thế kỷ, bạn xây dựng hình ảnh trong công việc và trở thành chuyên gia. Nhưng tại thời điểm nào bạn dừng lại và nói, sự nghiệp của mình sẽ đi đến đâu ?

Đôi khi bạn hỏi mọi người sự nghiệp của họ là gì (thay vì hỏi công việc của họ là gì ), câu hỏi này khiến họ không thoải mái. Tại sao ? Bởi vì họ nghĩ sự nghiệp như một sự lựa chọn có chủ định, có mục đích và mang đầy ý nghĩa và họ không nhìn thấy những giá trị đó trong công việc của họ. Khả năng khác là họ có thể cảm thấy bị hạ thấp khi thấy sự nghiệp thực sự của họ không đi về đâu cả.

Không phải bởi vì bạn đã làm việc nhiều năm trong một môi trường có nghĩa là bạn phải cho rằng công việc đó là sự nghiệp của bạn. Quá khứ là quá khứ. Bạn có thể tiếp tục làm công việc tương tự và đi theo chính xác con đường đó trong tương lai, nhưng tại bất kỳ thời điểm nào bạn luôn có tự do để cắt đứt với quá khứ và đưa hoàn toàn sự nghiệp mới vào tương lai. Hãy hỏi chính bản thân bạn nếu bạn bắt đầu từ vạch xuất phát ngày hôm nay, khi vừa mới ra trường, liệu bạn có chọn lựa cùng công việc như hiện giờ ? Nếu câu trả lời là không, thì bạn đang có một công việc mà không phải là một sự nghiệp. Sự nghiệp của bạn gắn với một nơi nào đó.

Mình trải qua quá trình này năm ngoái khi hỏi chính mình « Sự nghiệp của mình là gì ? » Mình trải qua nhiều công việc từ 23 tuổi. Mình xây dựng thành công hình ảnh trong công việc. Nhưng tại thời điểm 33 tuổi, mình dừng lại và nói rằng mình sẽ không muốn công việc đó là sự nghiệp của mình. Mình vẫn thích chúng nhưng mình có thể tiếp tục làm chúng như một sở thích trong nhiều năm nhưng mình không nghĩ nó sẽ là sự nghiệp của mình.

Và hơn thế nữa, khi mình nhìn xung quanh để có thể tìm ra định nghĩa sự nghiệp mới của mình, mình rơi vào tình thế khó sử. Mình nhìn vào tất cả tài sản mà mình xây dựng trong thời gian qua…và một danh sách những mục đích chưa được hoàn thành. Vấn đề thực sự ở đây là mình nhìn vào quá khứ và phóng tầm phóng đến tương lai. Vì vậy tất cả những gì mình có thể nhìn trên con đường phía trước là tiếp tục con đường đã đi. Cách giải quyết của mình là tưởng tượng việc bắt đầu từ con số không, quên quá khứ vào lúc này và nhìn hiện tại như một khoảng thời gian tươi mới và chưa có một hướng đi rõ ràng cho nó – nó có thể chỉ ra bất kỳ hướng đi mới nào mình có thể đưa ra.

Vào thời điểm mình bắt đầu nghĩ như vậy, mình đã quyết định mở rộng định nghĩa của mình về sự nghiệp. Trong khi làm những công việc khác nhau, mình đã có một cái nhìn ba chiều về sự nghiệp. Đó là thành công, mãn nguyện, kiếm được lương tốt, bán hàng, phục vụ khách hàng…Vào một thời điểm khác sự nghiệp của mình là một kỹ sư, đó là nhãn mác mà mình đã sử dụng.

Mặc dù những mục đích này đã rất thúc đẩy mình khi mình 20 tuổi, những năm tháng sau đó mình thấy chúng không còn là động lực cho mình nữa. Hoàn thành và thành công nhiều hơn không đủ để thúc đẩy mình. Và mình đã nhìn thấy những người khác rơi vào hoàn cảnh tương tự – điều có cảm hứng cho họ tại một thời điểm không còn mang lại cảm hứng cho họ vài năm sau.

Cách giải quyết mà mình tìm thấy là phải nhìn qua những danh hiệu và khám phá điểm cốt lõi của sự nghiệp. Khi mình nhìn đằng sau danh hiệu kỹ sư, mình nhìn thấy sự nghiệp mình nằm trong ngành giải trí. Đó là mụch đích thực sự đằng sau những gì mình làm. Và nếu nó có ý nghĩa đối với mình và là động lực cho mình khi mình 20 tuổi, thì khi 30 tuổi nó mất những đặc tính đó bởi vì quan điểm sống của mình đã thay đổi khi nhận thấy ngành giải trí không còn là con đường tốt nhất cho mình cống hiến.

Chúng ta hãy nghĩ về điều này một chút. Điều gì là điểm cốt yết trong sự nghiệp của bạn ? Bạn đã cống hiến những gì ? Bức tranh lớn về những điều bạn làm là gì ? Nếu bạn làm việc cho một công ty lớn, bạn có hành động để cống hiến cho những mục đích lớn. Hãy thành thật với chính bạn. Và đừng quên đi vai trò của công ty bạn trong việc xây dựng sự nghiệp của bạn; sự nghiệp của bạn phụ thuộc phần lớn vào những gì mà bạn đang cống hiến. Nếu bạn thực sự định ra những mục đích to lớn để làm, thì đó là điều tốt. Ví dụ nếu bạn làm việc trong một tiệm buôn bán tạp phẩm, bạn có thể xây dựng cảm hứng trên việc giúp nuôi sống con người. Nhưng đừng bắt ép bạn nếu bạn không tin tưởng vào điều đó. Nếu bạn cảm thấy sự đóng ghóp của bạn chẳng là gì thì hãy thừa nhận điều đó.

Hãy nhìn qua danh hiệu và đừng dừng lại ở định nghĩa sự nhiệp như một kỹ sư, một luật sư hay một giáo sư. Bạn cống hiến gì khi là một kỹ sư ? Sự nghiệp của bạn làm bạn khác biệt như thế nào so với cuộc sống của những người khác ? Hảy chỉ là một cách để bạn kiếm tiền ? Là một luật sư, bạn có giải quyết những tranh chấp vì hòa bình, hay bạn nhận từ những chanh chấp những món tiền thưởng ? Khi là một bác sỹ, bạn có chữa khỏi bệnh cho mọi người, hay bạn chỉ đơn thuần là một người mong muốn kiếm tiền ? Nhân tố cơ bản của sự nghiệp bạn là gì ?

Khi bạn đã có câu trả lời thì bạn phải tự hỏi chính bạn, bạn có là bạn ? Liệu sự nghiệp có phản ánh bản chất con người bạn ?

Ví dụ, nếu bạn nhìn sự nghiệp đằng sau công việc hằng ngày của bạn là làm cho những nhà đầu tư giàu có hơn…không có gì có thể sang trọng hơn điều đó…thì cái gì phản ánh tối ưu những cống hiến tốt nhất của bạn ? Đó là bạn ?

Nếu bạn đã có một sự nghiệp phản ánh tốt nhất bạn là ai, điều đó thật là tuyệt vời. Nhưng nếu bạn không nằm trong điều này, và nhận ra rằng bạn có tự do để thay đổi nó. Nếu sự nghiệp của bạn giống như một nhà phân phối cho một công ty sản xuất nước khoáng có đường làm mọi người béo hơn, bạn không thể tiếp tục con đường đó.

Mình nghĩ rằng nếu bạn nhận ra rằng công việc hiện tại không phản ánh bạn là ai, thì bạn phải chọn lựa. Bạn phải quyết định liệu bạn có xứng đáng có một sự nghiệp thực sự phù hợp với bạn ? Nếu bạn không cảm thấy bạn xứng đáng với nó, thì bạn sẽ phải giàn xếp để định nghĩa sự nghiệp của bạn trong những khái niệm hạn hẹp như công việc, tiền bạc, thăng chức, ông chủ…Không ai có thể bắt ép bạn chấp nhận điều đó khi nó là định nghĩa của bạn về sự nghiệp.

Mặt khác, bạn có thể chọn lựa định nghĩa khác về sự nghiệp như mục đích, cống hiến, ý nghĩa, giàu có, hạnh phúc, sự mãn nguyện…Điều này cần một cách tiếp cận khác biệt. Trước tiên bạn nghĩ một cách nghiêm túc mục đích của bạn ở đây là gì..Bạn muốn cống hiến gì trong cuộc sống của bạn ? Khi bạn nhận ra điều đó, bạn sẽ chỉ ra điều này thể hiện như thế nào trong những việc mà bạn đang làm.

Và đối với rất nhiều người, không thể hiện chính con người bạn trong công việc là một phần làm họ tê liệt. Điều này thực sự đúng với phái mày râu người thường lấy trách nhiệm của họ cao. Bạn nhìn lý luận có hai sự lựa chọn: Tôi có thể tiếp tục làm những công việc hiện tại, cái trả hóa đơn hàng tháng và thu nhập cao, hoặc tôi có thể làm cái gì đó phù hợp với tôi hơn, nhưng tôi không thể nhìn ra làm thế nào để kiếm được tiền với nó. Tôi có hàng núi những khoản nợ phải trả và gia đình phụ thuộc vào tôi. Tôi không thể làm nó.

Vấn đề ở chỗ bạn nghĩ rằng bạn phải chọn lựa giữa tiền bạc và hạnh phúc. Sự giả định đó gây ra sự tê liệt cho hành động. Bạn có thể cũng mường tượng sự lựa chọn thứ ba là đồng thời có tiền và hạnh phúc. Thực tế, đó là điều mà phần lớn mọi người đều muốn. Nếu hiện tại bạn không có một sự nghiệp đáp ứng sâu mong muốn của bạn thì bạn biết rằng bạn đang cống hiến trên một con đường mà nếu bạn tiếp tục đi bạn sẽ phá hủy chính bạn. Bạn sẽ luôn biết rằng bạn đang đi trên một con đường sai lầm và điều này sẽ làm bạn mất động lực trong tất cả những gì bạn làm liên quan đến công việc. Bạn sẽ làm việc nhưng bạn sẽ không bao giờ cảm thấy bạn thực sự sống với tiềm lực của bạn. Bạn sẽ có vấn đề với sự trì hoãn và động lực và chúng sẽ không bao giờ được giải quyết dù rất nhiều lần bạn có gắng những chiến lược quản lý thời gian. Công việc của bạn sẽ không bao giờ được coi như sự thỏa mãn nghề nghiệp hoàn toàn – nó không thể phát triển bởi vì bạn gieo mầm sự nghiệp vào một mảnh đất tồi.

Nhưng khi bạn có một sự nghiệp viên mãn, thì bạn đang cống hiến một cách tối ưu tất cả khả năng tốt nhất của bạn, tiền sẽ chảy vào. Bạn sẽ thích những gì bạn làm và bạn sẽ tìm thấy công việc của bạn đầy ý nghĩa và điều đó sẽ làm cho vấn đền tài chính không quá nặng nề. Bạn sẽ tìm ra cách để làm ra chúng. Kiếm tiền không là một điều cản trở với một mục đích cao cả; chúng có thể cùng trên một con đường. Bạn càng kiếm được nhiều tiền, khả năng cống hiến của bạn càng lớn mạnh.

Nhưng điều quan trọng nhất là bạn sẽ cảm thấy bạn thực sự xứng đáng với tất cả số tiền mà bạn kiếm được. Khi sự nghiệp của bạn đi cùng với nhân cách bạn là ai, bạn sẽ không cảm thấy rằng sự nghiệp không đi đúng con đường. Bạn sẽ không bị cản trở. Bạn sẽ muốn đi xa hơn với sự nghiệp của bạn bởi vì nó thể hiện bạn là ai. Và điều này sẽ làm cho bạn nhận tất cả các cơ hội xung quanh bạn, tài chính hay bất kỳ điều gì khác.

Nhưng làm thế nào để bạn có thể thực hiện sự chuyển hóa này ? Liệu có cần một sự chuyển hóa trong niềm tin ? Không cần thiết. Mình không nghĩ đó là một sự biến đổi niềm tin. Mình nghĩ rằng nó là một bước nhảy của sự dũng cảm và nó là một loại dũng cảm logic mà không là dũng cảm tình cảm. Nó đến từ việc quyết định sự hạnh phúc và thỏa mãn công việc quan trọng như thế nào đối với bạn. Thực sự, điều này quan trọng đến mức nào với bạn để có một công việc đầy ý nghĩa và thỏa mãn ? Liệu có tốt cho bạn tiếp tục làm một công việc không cho phép bạn cống hiến như bạn mong muốn ?

Nếu bạn nhìn những người đã thành công trong việc thay đổi. Thực tế, họ không khoan dung với chính họ. Họ thức dậy và nói « Hãy đợi một phút. Mình không thể chấp nhận dành toàn bộ thời gian vào một công việc không hề có mang lại cho mình một sự nghiệp mãn nguyễn. Mình không thể tiếp tục điều này. Điều này kết thúc ở đây. »

Những người này « thức tỉnh » và nhận ra rằng cái quan trọng nhất đối với một sự nghiệp là một quan điểm bao gồm hạnh phúc, sự mãn nguyện và sống có mục đích. Tất cả những thứ như tiền bạc, thành công là những điều đến sau. Nhưng khi bạn làm việc cho nhóm đầu tiên, nhóm thứ hai sẽ tự đến với bạn.

Trước khi bạn có sự thức tỉnh này, bạn hầu như không nhìn ra câu cuối cùng là có thể. Điều đó là vì bạn không hiểu rẳng nó không là gì khác ngoài sự lựa chọn. Bạn có thể chọn tiền trên sự thỏa mãn trong công việc. Sự lựa chọn đó có nghĩa là bạn sẽ không mãn nguyện. Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn không thể có được sự thỏa mãn – bạn có thể chọn thay đổi những ưu tiên của bạn và hành động vào bất cứ lúc nào. Bạn đã chọn lựa công việc không làm cho bạn thực sự thỏa mãn. Bạn mang trong mình một ảo tưởng rằng tiền bạc gắn liền với sự thỏa mãn, và tiền bạc quan trọng hơn cả. Không quan trọng là bạn đang làm việc gì, bạn tìm thấy giả định này để chứng tỏ bạn đúng.

Nhưng một khi bạn « thức tinh » và quyết định chắc chắn đặt sự mãn nguyện nên trước, bạn bất chợt nhận ra rằng sự mãn nguyện và có nhiều tiền cũng là một sự lựa chọn xứng đáng với bạn. Và có rất nhiều cách để bạn có thể thực hiện cả hai; bạn đơn giản trước tiên phải cho phép bạn nhìn ra chúng. Bạn nhận ra rằng bạn đã là người chọn « hoặc » thay vì « và » trong khi bạn hoàn toàn có quyền tự do chọn lựa « và » vào bất cứ lúc nào bạn muốn.

Bạn định ra những chuẩn mực cho sự lựa chọn sự nghiệp của bạn. Phần lớn những chuẩn mực hiện tại xếp sự thỏa mãn và có ý nghĩa rất thấp so với làm những công việc kiếm nhiều tiền. Nhưng đây là những chuẩn mực mà bạn tự định ra. Và vào bất cứ lúc nào, bạn có thể tự nói « Có một sự nghiệp đầy ý nghĩa và thỏa mãn là BẮT BUỘC đối với bạn. Làm việc vì tiền chỉ đơn giản là một chức năng. » Và một khi bạn chọn lựa một cách có nhận thức, bạn sẽ bắt đầu nhìn thấy những cơ hội đi cùng với chuẩn mực mới này. Bạn sẽ thậm chí không bao giờ nhận ra những cơ hội này khi bạn tiếp tục dành cả ngày vào một công việc mà bạn không thực sự toại nguyện.

Có một sự nghiệp thỏa mãn và kiếm được nhiều tiền không cần phải thay đổi niềm tin. Nó chỉ đơn giản là sự lựa chọn. Bạn phải thức tỉnh một ngày và nói với chính bạn là bạn xứng đáng cả hai và rằng bạn sẽ không chấp nhận thiếu một trong hai tiêu chí. Sự nghiệp không phải là tìm một công việc thích đáng. Sự nghiệp không phải là điều gì đó mà bạn đi tìm và bạn không cần ai đưa cho bạn điều gì đó. Bạn không là lòng thương hại của hoàn cảnh. Sự nghiệp là những gì mà bạn sáng tạo và tạo dựng. Nó có nghĩa là công việc mà bạn làm hằng ngày phản ánh con người bạn. Một khi bạn bắt đầu làm công việc này, thậm chí bạn không được trả lương ban đầu, bạn sẽ tự lớn mạnh tới nơi mà bạn trở nên tháo vát và cởi mở với những cơ hội kiếm tiền mới. Tuy nhiên, khi bạn làm điều này, tiền sẽ không quan trọng đến như vây. Nó chỉ là một nguồn sống để bạn làm thêm những điều mà bạn yêu thích.

Cuộc sống của bạn thì quá quý giá nên đừng để phí phạm chỉ vì tiền bạc hay cho một mục đích mà nó không truyền cảm hứng cho bạn. Không ai có thể bắt bạn không quyết định. Đặc biệt không trốn tránh đằng sau sự cần thiết của gia đình bạn. Nếu gia đình bạn thực sự yêu bạn, thì họ cần bạn được toại nguyện và sống với mục đích hơn bất cứ điều gì. Và nếu bạn yêu thương họ thì liệu bạn có giữ vai trò to lớn là hình ảnh cho họ hiểu thế nào là hạnh phúc ? Và bạn mong muốn gì cho sự nghiệp của con cái của bạn ? Liệu bạn có muốn chúng có một sự nghiệp tương tự như bạn ?

Bài viết này dịch từ bài viết « What Is Your Career? » của Steve Pavlina.